Prof. Dr. G. J. M. van den Brink

Gabriel J. M. van den Brink (1950) studeerde filosofie aan de KU Nijmegen (Radboud). Vervolgens heeft hij historisch, sociologisch en bestuurskundig onderzoek bestudeerd. In 1995 is hij aan de UVA gepromoveerd op historisch onderzoek naar de modernisering van het bestaan. Daarna heeft hij zijn focus verlegd naar cultuursociologisch onderzoek op het gebied van actuele vraagstukken in Nederland. In 2005 is hij benoemd tot hoogleraar Maatschappelijke Bestuurskunde aan de Universiteit van Tilburg maar werkte daarnaast ook als lector Gemeenschappelijke Veiligheidskunde op de Politieacademie. In 2015 is hij benoemd tot hoogleraar wijsbegeerte aan het Centrum Ethos aan de Vrije Universiteit.

Terugziend op zijn wetenschappelijke activiteiten concludeert hij dat er fundamentele waarden zijn die mensen in de meest uiteenlopende omstandigheden nastreven. Daarbij hebben idealen als eerlijkheid, rechtvaardigheid, moed, compassie, wijsheid en betrokkenheid in elke situatie een belangrijke rol. Wel treden er accentverschillen op die o.a. afhankelijk zijn van de tijd waarin men leeft en de cultuur en geloof waarin men is grootgebracht. Maar in wezen zoeken we allemaal naar het juiste evenwicht tussen de waarden die ons dierbaar zijn, ook al kunnen we die waarden niet volledig waarmaken. Momenteel legt hij zich toe op de integratie van nieuwe inzichten in filosofische en maatschappelijke beschouwingen waarin biologische wetenschappen, met name de evolutietheorieën, een belangrijks rol spelen.

Abstract

Toenemende globalisering en de daarmee samenhangende migratie zijn onomkeerbare feiten die in de komende jaren verder zullen toenemen. Dat roept de vraag op of verschillen in culturen, religies, gewoonten, etcetera voor problemen, denk bijvoorbeeld aan polarisatie, gaan zorgen in onze maatschappij. Het aantal immigranten dat tot de vrijmetselarij toetreedt is nog gering maar zal, naar verwachting, wel gaan toenemen. En dat roept om bezinning over de manier waarop we de dan groter wordende variatie in onze loges het beste kunnen omarmen. Vaak wordt gesteld dat immigranten volledig moeten assimileren om Nederlander te worden. Dat zou betekenen dat nieuwkomers de eigen cultuur dienen te verloochenen wat niet alleen uit sociaal oogpunt ongewenst is maar ook op gespannen voet staat met onze maçonnieke belofte van tolerantie, respect en gelijkwaardigheid.

De meeste immigranten, zowel de asielzoekers als de arbeids- en, deels ook de kennisimmigranten, komen naar ‘het Westen’ in de hoop op een beter leven. Het land waarvoor men kiest hangt vaak af van waar familie en vrienden al wonen. Dat laatste geeft de immigrant ruggensteun maar bedt ze gelijktijdig ook in in de eigen culturele wereld. Culturele integratie van nieuwkomers blijkt echter een belangrijke voorwaarde te zijn om te slagen in het gastland. En dat resulteert er vaak in dat nieuwkomers binnen enkele generaties opgaan in de samenleving van het gastland. En dat is iets wat niet elke immigrant graag wil.

Rond 1800 zag de Britse overheid de vrijmetselarij als een organisatie die, vanwege het nastreven van tolerantie en gelijkwaardigheid, een belangrijke verbindende maatschappelijke factor kon zijn. Dat was een belangrijke reden om haar in te zetten in de koloniën. Het heeft in de vrijmetselarij grote veranderingen gebracht: in de 2e helft van de 19e eeuw claimde de UGLE dat mannen van alle geloven, politieke kleuren, nationaliteiten, etnische achtergrond, status, educatie en rijkdom lid konden worden! De huidige werkelijkheid is helaas anders, soms lijkt het alsof we vooral bezig zijn met het classificeren van onze medemensen naar met wie we wel en niet maçonniek willen samenwerken. Voorbeelden van tweedeling zijn: vrijmetselaars en profanen, mannen en vrouwen, regulieren en niet-regulieren, witte en zwarten, christenen en niet-christenen, gelovigen en agnosten/atheisten, cisgenders en transgenders, Oosterse en Westerse medemensen. Wegen zoeken naar “Verbinding”, op het Grootoosten van 2022 nadrukkelijk genoemd als expliciet streven voor iedere vrijmetselaar, is dan ook een uiterst serieus te neem opdracht.

Literatuur

Gabriël van den Brink, Culturele contrasten, Het verhaal van de migranten in Rotterdam, ISBN 97 890 351 3022 7

Gabriël van den Brink, De Lage Landen en het hogere: de betekenis van geestelijke beginselen in het moderne bestaan, ISBN 97 890 896 4358 2

Willem Wolters, Nan Dirk de Graaf, Maatschappelijke problemen. Beschrijvingen en verklaringen, ISBN 97 890 535 2995 9