De mens centraal (antropocentrisme) is de oorzaak van de ecologische crisis.
(En maakt respect voor de Natuur onmogelijk)
​
In de vrijmetselarij blijft het bijna oorverdovend stil als het gaat over de rol van de natuur en de positie van de mens daarin. Reeds in 1967 is de kritiek op het antropocentrische aspect in de Bijbel opgang gekomen en heeft geleid tot de nieuwe tak ‘The Green Theology’. Ook binnen het Humanistisch Verbond, waarin de mens centraal staat, is de discussie over de rol van de natuur zo rond 2017 opgang gekomen.
In de komende zes colleges van De Nieuwe Lantaarn onderzoeken we de vraag welke rol de levende en niet-levende natuur speelt in de uitgangspunten en de ritualen van de vrijmetselarij. Het belooft een indringend inkijkje te worden in het mens-centrale denken en de bijna afwezige of ondergeschikte aandacht voor de natuur.
​
Waar staat DNL voor?
Het doel van “De Nieuwe Lantaarn” (DNL) is het verspreiden van wetenschappelijk onderbouwde kennis van en inzicht in vrijmetselarij en andere levensbeschouwelijke stromingen. Persoonlijke transformatie en het vinden van antwoorden op existentiële vragen staat daarbij op de voorgrond.
Foto: De Franse filosoof
Michel Eyquem de Montaigne (1533-1592)
De vrijmetselarij stimuleert:
Getrouwheid aan zichzelf
De medemens tot steun
Gericht op de Meester
maar
Het leven dient ook een feest te zijn
Eerste zondag 6 april 2025 (10.30 -16.30 uur):
Drs. Rik Roelfzema.
Introductie van het collegethema: Natuurbeelden en de moderne perceptie op de natuur.
Over natuurbeelden door de eeuwen heen en hoe er langzaam meer respect komt voor de eigenheid van de ons omringende natuur, zowel de levende als de ‘levenloze’. De vraag is nu welk natuurbeeld heeft de vrijmetselarij als het om haar uitingen gaat? Na studie is de conclusie: de uitingen in ritualen etc. zijn over het algemeen antropocentrisch gekleurd en aandacht en intrinsiek respect voor de natuur is afwezig. Zal de vrijmetselarij door hetzelfde proces moeten gaan als de theologische- en humanistische wetenschap?
Middag: introductie tweede spreker(s)
Prof. dr. Marjo van Koppen en Prof. dr. Leonie Cornips.
Introductie van het collegethema: Een kennismaking met taal van (melk)koeien om te begrijpen hoe koeien met hun lichaam en hun stem communiceren met elkaar en met mensen. Zij gebruikt hierbij taalkundige kennis en hulpmiddelen voor menselijke taalkunde om de taal van koeien in kaart te brengen en te begrijpen. Zij ontdekte dat koeien bijvoorbeeld hun blikrichting, maar ook de beweging en de positie van hun hoofd gebruiken om zich uit te drukken.
Tweede zondag 27 april 2025 (10.30 -16.30 uur):
Docent helaas nog niet zeker
Introductie van het collegethema: Natuurbeelden die bestaan binnen de religies/godsdiensten zoals de Islam, het Boeddhisme & Taoisme en in het Hindoeisme. Tevens komen de natuurbeelden in de Indiaanse cultuur van stammen in Noord-Amerika en van sommige stammen in Afrika kort aan bod.
Middag: introductie tweede spreker
Prof. dr. ir. Henk Dijkstra
Introductie van het collegethema: Kantelpunten in het Klimaatsysteem. Het klimaatsysteem is een complex systeem waarin vele processen (in de atmosfeer, oceanen, het ijs en op het land) grootschalige spatiale patronen van klimaatvariabiliteit bepalen. Positieve terugkoppelingen kunnen hierin instabiliteiten veroorzaken gekenmerkt door kritische condities (of kantelpunten). Overschrijding van deze kantelpunten leidt tot een relatief snelle verandering ten opzichte van de verandering in de achterliggende forcering (bijv. door broeikasgassen). Voorbeelden van subsystemen waarin kantelpunten kunnen optreden zijn de polaire ijskappen, het Amazone-regenwoud en de Atlantische Oceaancirculatie. Na een inleiding over de verschillende kantelpunten zal hij het voorbeeld van de Atlantische Oceaancirculatie in meer detail behandelen.
Derde zondag 18 mei 2025 (10.30 -16.30 uur):
Prof. dr. Hans Alma
Introductie van het collegethema: Ecospiritualiteit (over de weg naar planetaire gezondheid).
De volgende boeken zijn startpunt voor het verhaal. Het eerder uitgekomen boek ‘Verlangen naar zin’(2020) en het recente ‘Ecospiritualiteit’ zijn startpunt. De ecologische crisis waarin we ons bevinden, wordt vaak benaderd vanuit een op groei gerichte economisch perspectief en de oplossingen worden gezocht in technologie. Maar deze crisis gaat vooral over hoe wij in de wereld staan. Het is in wezen een zingevingscrisis. We zouden moeten zoeken naar een aardse spiritualiteit, waarin we weer verbonden raken met de natuur en onze plek op deze planeet. Om de aarde leef baar te houden, moeten we beseffen dat de mens niet centraal staat.
Middag: introductie tweede spreker
Drs. Dick Kruijssen
Introductie van het collegethema: Vrijmetselarij en natuur. In de vrijmetselarij komen veel ritualen voor waarin symboliek een essentiële rol speelt. In deze ritualen komen een groot aantal symbolen voor die gelieerd zijn aan natuur en kosmos. De maçonnieke symboliek lijkt dichter bij de natuur te staan dan in de praktijk zichtbaar is. Maar is deze symboliek van een antropocentrische interpretatie voorzien?
Na elk college is er tijd om vragen aan de docent te stellen. Elke zondag wordt afgesloten met een borrel waar de onderlinge ontmoeting, die al tijdens de lunch mogelijk is, naar wens gecontinueerd kan worden.